Poznańskie torowiska: Sczanieckiej
W 1929 roku, z okazji 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, zorganizowano Powszechną Wystawę Krajową. Prezentowała ona dorobek gospodarczy, kulturalny, naukowy i polityczny kraju, który na mapie Europy widniał krótko, bo zaledwie dekadę, po okresie niemal 150 lat politycznego niebytu. Była to jedyna do dziś (!) tak potężna wystawa – zajęła 65 hektarów, czyli trzy razy więcej powierzchni niż współczesne Międzynarodowe Targi Poznańskie, a przez 138 dni wystawę odwiedziło 4,5 miliona osób z całego świata.
Aby przygotować się do tak rozległego logistycznie przedsięwzięcia, budowano nie tylko dodatkowe obiekty, ale i trasy tramwajowe.
W 1928 roku ukończono dwutorowy odcinek w ul. Sczanieckiej do Jarochowskiego, zakończony pętlą przy wejściu na teren PeWuKi. Początkowo kursowała stamtąd linia 5 do ul. Wielkiej. Kiedy w kwietniu 1929 rozpoczęły się targi, liczba linii tramwajowych wzrosła z 9 do 12. Do Sczanieckiej dojeżdżały wtedy dwie dodatkowe linie: 10 na Rynek Wildecki przez most Dworcowy i 12 do Starego Rynku.
W pierwszej połowie lat 30. nastąpił kryzys, a trasy zbudowane w związku z PWK (na ul. Sczanieckiej z pętlą przy Jarochowskiego i na al. Reymonta) zostały wyłączone z ruchu. „Dwunastkę” zlikwidowano, linia 5 połączyła Stary Rynek z zajezdnią tramwajową przy ul. Marszałka Focha, a 10 jeździła z Sołacza przez most Dworcowy na Rynek Wildecki.
Na początku 1939 roku trasa linii 5 wyglądała następująco: Stary Rynek – al. Marcinkowskiego – Święty Marcin – Kaponiera – Sczanieckiej. Rok później trasę wydłużono do ul. Sielskiej, a tramwaje kończyły bieg przy ul. Wielkiej. Na ul. Sczanieckiej (Tirpitzstrasse) pojawiły się ponownie w połowie 1941 roku. Wprowadzono linię 12, która dowoziła pasażerów na plac Sapieżyński (Gerichtsplatz).
Kiedy w czasie działań wojennych zniszczeniu uległy most Uniwersytecki i most Teatralny, jedyną szansą na szybkie połączenie zachodnich dzielnic miasta ze śródmieściem było zbudowanie nowego łuku na Rynku Wileckim, którym tramwaje jadące od mostu Dworcowego mogłyby skręcać w stronę ul. Półwiejskiej. 10 sierpnia 1945 r. pojechała tamtędy linia 6 (Sczanieckiej – Most Dworcowy – Rynek Wildecki – Długa). Po dwóch miesiącach „szóstkę” skierowano do ul. Palacza (zajezdnia). Na nową linię ul. Sczanieckiej musiała czekać dwa lata. Po reorganizacji linii w 1947 roku w tym miejscu ponownie pojawiła się linia 10, która z Łazarza kierowała się ul. Kraszewskiego, Dąbrowskiego na ul. Polną. W 1948 roku, w związku ze zmianą nazewnictwa topograficznego, Szczanieckiej zmieniła nazwę na Wymykowo.
Trzy lata później linia 10 znowu zmieniła trasę – kończyła bieg na Pęcławiu (ul. Palacza). Wymykowo wzbogaciło się o nową linię dopiero 1954 roku. Skierowano tu „czternastkę” z Rataj przez most Teatralny, dwa lata później „szóstkę” z al. Marcinkowskiego, a trzy lata później linię 17 z placu Wielkopolskiego przez Lampego i most Uniwersytecki oraz linię 18 prowadzącą na Junikowo, a okresowo skracaną do ul. Bolkowickiej. Ta ostatnia rok później chwilowo zmieniła trasę, kursując przez ul. Marchlewskiego (Królowej Jadwigi) i Rataje na Zawady, jednakże wkrótce wróciła na Wymykowo.
W pierwszej połowie lat 60 w jezdni ul. Sczanieckiej powstała dwutorowa trasa, a likwidacji uległa mijanka do ul. Bogusławskiego. Od 20 kwietnia 1965 r. skierowano tu linie 11 oraz 14. W połowie 1970 roku „czternastka” zaczęła być obsługiwana jednostronnymi wagonami 102N, które nie posiadały obsługi konduktorskiej, przez co nie było możliwości bezpiecznego „trójkątowania” przy ich asyście. Wobec tego linia 14 została przedłużona do ul. Palacza.
Na ul. Hetmańskiej trwała już w tym czasie budowa torów między ul. Głogowską a tunelem pod torami kolejowymi i skrzyżowania z łukami we wszystkich kierunkach u zbiegu ul. Głogowskiej i Hetmańskiej. Kiery torowisko w ul. Hetmańskiej połączono z ul. Dzierżyńskiego (28 Czerwca 1956), zaprzestano eksploatacji torów na ul. Sczanieckiej. 2 stycznia 1973 r. linia 11 została przedłużona do pętli na Górczynie.
tekst na podstawie:
Wojcieszak J., 120 lat komunikacji miejskiej w Poznaniu, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2000
Dutkiewicz P., Tramwaje w Poznaniu, Kolpress, Poznań 2005
